Przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ZUS stosuje określone zasady przewidziane w obowiązujących przepisach.
Po pierwsze, pracą „szczególną” może być tylko praca wykonywana w ramach stosunku pracy lub stosunku służby. Nie podlegają zaliczeniu okresy wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze np. w ramach umowy zlecenia lub działalności gospodarczej. Wyjątek dotyczy osób wykonujących własną działalność twórczą lub artystyczną, które mogą przejść na wcześniejszą emeryturę na warunkach przewidzianych dla pracowników zatrudnionych przy takiej działalności.
Drugą istotną zasadą jest zaliczanie do stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze tylko tych okresów, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie jest zatem wystarczające zatrudnienie np. na 1/2 lub 1/4 etatu, jak również świadczenie w niektórych dniach (częściach dnia) pracy „szczególnej” oraz wykonywanie przez pozostały okres czasu innego rodzaju obowiązków.
Ponadto ZUS nie zalicza do wymiaru zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy lub zasiłek chorobowy, macierzyński, opiekuńczy lub świadczenie rehabilitacyjne. Nie podlegają też wliczeniu okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego oraz służby wojskowej (bez względu na to, w jakim czasie miały miejsce). Z okresów faktycznego niewykonywania pracy, wyłącznie okresy przebywania na urlopie wychowawczym podlegają wliczeniu do stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Ustalając 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wymagany do przejścia na emeryturę z tytułu prac wymienionych w wykazie A ZUS zalicza nie tylko okresy wykonywania takich prac (stale i w pełnym wymiarze czasu pracy), ale również:
-
okresy pracy górniczej oraz okresy zatrudnienia na kolei wymienione w ustawie emerytalnej,
-
okresy wykonywania prac w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie B oraz
-
okresy służby w charakterze funkcjonariusza pożarnictwa, Milicji Obywatelskiej (a obecnie Policji), organów bezpieczeństwa publicznego, Służby Więziennej oraz w charakterze żołnierza zawodowego.
Osoby ubiegające się o emeryturę z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie B, nie mają jednak możliwości doliczenia wymienionych okresów do wymaganego stażu.
Sumowanie okresów pracy ,,szczególnej”
Przepisy przewidują możliwość sumowania okresów prac w szczególnych warunkach, ale tylko w sytuacji, gdy wnioskodawca przechodzi na emeryturę z tytułu wykonywania prac wymienionych w wykazie A. W takim przypadku ZUS może doliczyć mu do wymaganego 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach również okresy wykonywania prac zawartych w wykazie B.
Jeśli natomiast pracownik ubiega się o emeryturę z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie B, ZUS uwzględnia w wymaganym stażu pracy „szczególnej” wyłącznie okresy wykonywania prac wymienionych w określonych działach tego wykazu. Nie ma w tym przypadku możliwości doliczenia prac wymienionych w wykazie A.
Przepisy nie przewidują również możliwości sumowania okresów pracy w szczególnych warunkach z pracą w szczególnym charakterze (zob. uchwałę SN z 29 września 2005 r. sygn. akt II UZP 10/05).
Zapraszamy do skorzystania z naszych usług.
Kancelaria Prawna Omega
ul. Traugutta 2 lok.3, Ostrowiec Św.
Tel. 533 833 813
