W tym roku mija 80 lat od powołania Centralnego Okręgu Przemysłowego. Rozmach koncepcyjny i obszar, którego dotyczył stawia myśl wicepremiera ds. gospodarczych i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego wśród największych koncepcji rozbudowy w całej historii kraju. Kwiatkowski wraz ze swymi współpracownikami stworzył niezwykle śmiałą koncepcję uprzemysłowienia Polski.
Obok strategicznej przesłanki, jaką była konieczność oddalenia przemysłu obronnego od granicy zachodniej istniały ważne czynniki demograficzne, ekonomiczne i polityczne. Decyzja o budowie COP-u związana była głównie z koniecznością uprzemysłowienia kraju i zlikwidowania przeludnienia wsi. COP miał za zdanie zwiększyć możliwości obronne kraju, scalić gospodarczo ziemie byłych zaborów, podnieść prestiż kraju na arenie międzynarodowej, ale także zbudować zaufanie społeczne do władzy państwowej. Dzięki połączeniu w jednej części kraju wspierających się przedsiębiorstw Centralny Okręg Przemysłowy pokazał siłę II Rzeczypospolitej.
– Huta od początków była najważniejszym motorem rozwoju Ostrowca. Tegoroczne obchody przypominają nam jednak, jak ważnym wydarzeniem w historii naszego regionu i miasta było włączenie Ostrowca do rządowych planów. Mimo iż COP nigdy nie został dokończony, gdyż jego budowę przerwała wojna, to do dzisiaj pozostały po nim fabryki, które funkcjonują, a myśl budowy takiego centrum przemysłowego inspiruje ekonomistów i polityków. Należy pamiętać, że budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego dała pracę tysiącom ludzi, polepszyła stan polskiej gospodarki, a jeśli chodzi o Ostrowiec to zmieniła obraz społeczny, demograficzny i ekonomiczny naszego miasta. Ostrowiecka Huta stała się wówczas ważnym zakładem produkującym półfabrykaty dla przemysłu zbrojeniowego – mówi prezydent miasta Jarosław Górczyński.
Obchody osiemdziesięciolecia Centralnego Okręgu Przemysłowego mają także szczególny wymiar dla naszego miasta gdyż, zbiegają się ze zmianą nazwy na obecną. Wcześniej, w latach 20. i 30. używana była nazwa Ostrowiec Kielecki, a na początku XX w. Ostrowiec nad Kamienną.
– Pragnę przypomnieć że udział w COP – ie to niezwykle ważna karta w historii naszego hutniczego dziedzictwa. Dzięki ówczesnej industrializacji i rozbudowie, a także działaniom powojennym nasze miasto na trwałe wpisało się na listę najważniejszych ośrodków hutniczych w kraju, a obecnie i na świecie. Mimo trudnych przemian związanych ze zmianami ustrojowymi w 1989 roku, które dotknęły nasze miasto udało nam się przetrwać. Obecnie szukając inwestorów stawiamy na dywersyfikację, ale nadal trzon naszej lokalnej gospodarki stanowi hutnictwo. Celsa Huta Ostrowiec to rozpoznawalna marka, będąca jedną z wizytówek Ostrowca Świętokrzyskiego. Wokół Celsy funkcjonuje sporo firm okołohutniczych. Jako gospodarz miasta cieszę się również, że na terenie dawnego Starego Zakładu nadal powstają firmy o profilu hutniczym z Walcownią Ostrowiecką na czele. Hutnictwo to nasze dziedzictwo – wyjaśnia prezydent miasta Jarosław Górczyński.
Uroczyste obchody 80 – lecia powstania Centralnego Okręgu Przemysłowego odbędą się 2 września w Kinie Etiuda. Serdecznie zapraszamy.
Program uroczystości:
15.40 – zwiedzanie wystawy czasowej w Galerii Fotografii MCK prezentującej historyczne zdjęica ostrowieckiej Huty
16.00 – emisja spotu promującego obchody 80 – lecia Centralnego Okręgu Przemysłowego
16.05 – wystąpienie Prezydenta Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego
16. 15 – emisja archiwalnego filmu z 1938 roku, p.t. „C.O.P. Stalowa Wola”
16.35 – prezentacja „Co po COPie, czyli Ostrowiec w sztafecie industrializacji” – Wojciech Mazan
16.45 – wystąpienie przedstawicieli Celsa Huta Ostrowiec Sp. z o.o.
17.55 – emisja filmu zrealizowanego z okazji 200 – lecia Huty
17.10 – zwiedzenia wystawy „Historia ostrowieckiego COP-u” wyeksponowanej w Alejce im. Miry Kubasińskiej
OSTROWIEC W CENTRALNYM OKRĘGU PRZEMYSŁOWYM
Ostrowiec na mapie Centralnego Okręgu Przemysłowego położony był w regionie gospodarczym A, który miał pełnić funkcje surowcowe ze względu na występujące tu bogactwa naturalne – rudy żelaza,kamień drogowy, wapienie, fosforyty, kwarcyty i glin.
W działającej na terenie Ostrowca Świętokrzyskiego Spółce Akcyjnej Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich Władze wojskowe planowały utworzenie drugiej obok zakładów Starachowickich fabryki pocisków artyleryjskich. W 1936 roku zrezygnowano jednak z tych planów pozostawiając zakładom rolę głównego dostawcy półfabrykatów dla przemysłu zbrojeniowego.
W Zakładach ostrowieckich produkowane były wagony kolejowe i odlewy dla potrzeb kolejnictwa, pociski kalibru do 220 mm włącznie, bomby 100 i 200 kilogramów, wagoniki kopalne, konstrukcje stalowe, mosty.
Przemysł okrętowy zamawiał dźwigi, żurawie, kotwice, pontony, skrzynie wodoszczelne a lotniczy – resory, osłony wałów i pierścienie tłokowe.
W 1938 roku montownia wykonała 16 169 tysięcy ton wyżej wymienionych wyrobów. Utworzony w 1937 roku zakład produkcji bomb lotniczych w 1938 roku wyprodukował ich 13 tysięcy.
W latach 1936-1939 spółka Akcyjna Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich rozbudowała zakłady i rozszerzyła zakres produkcji. Zakład w Ostrowcu składał się z dwóch zasadniczych kompleksów huty i zakładów przetwórczych. Huta Miała następujące wydziały:
– Wydział wielkiego pieca,
– Wydział pieców martenowskich,
– Wydział odlewni stali,
– Walcownię,
Wielki piec został uruchomiony w 1938 roku. Jego zdolność produkcyjna wynosiła 5800 ton stali martenowskiej rocznie. Jeden z pieców był prowadzony w tak zwanym procesie kwaśnym, mógł produkować do 8 tysięcy ton stali o bardzo niskim stopniu zanieczyszczenia rocznie. Taka stal wykorzystywana była głównie do produkcji skorup pocisków. W 1938 roku, ze względu na małe zapotrzebowanie na tego rodzaju stali wyprodukowano zaledwie 1016 ton.
Zakłady prowadziły dwa gimnazja -mechaniczne i odlewnicze w których uczyło się 200 uczniów. Prowadzone były również kursy zawodowe, w których uczestniczyło 150 osób.
Zakłady posiadały własna elektrownię, której moc w 1938 roku po zainstalowaniu nowego turbozespołu wynosiła 6000kW. Koszty inwestycji wykonanych w Zakładach Ostrowieckich w 1938 roku wynosiły około 6 300 000. Po doliczeniu gazyfikacji całkowita suma inwestycji wyniosła 10 milionów złotych. Ogółem Suma nakładów inwestycyjnych od lipca 1923 roku do 31 grudnia 1938 roku przekroczyła 40 milionów złotych.
W 1939 roku Spółka Akcyjna Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich zatrudniała 300 pracowników umysłowych i 5100 pracowników fizycznych. Były to po zakładach Starachowickich największe zakłady na terenie Centralnego Okręgu Przemysłowego.
